De overheid dacht een oplossing gevonden te hebben in 2015, maar dat bleek in 2019 valse hoop te zijn. Ook de ChristenUnie ging destijds mee in deze (naar wat later bleek) schijnoplossing. Excuses daarvoor zijn op z’n plaats. Dit hadden we echt anders moeten doen. Dachten we destijds een oplossing gevonden te hebben voor de vastgelopen vergunningverlening, in werkelijkheid is het moeras waar we in verzeild zijn geraakt nog dieper geworden.

Er is maar één oplossing mogelijk en dat is het verlagen van onze stikstofuitstoot. Dat betreft zowel de uitstoot door verkeer en industrie en alle andere vormen van bedrijvigheid als de uitstoot van de landbouw. Beide moeten fors naar beneden. Dat is niet eenvoudig. We zullen in moeten leveren op onze luxe levensstandaard.

Tegelijk is het zaak perspectief te bieden voor bedrijven die rechtstreeks te maken hebben met de te hoge stikstofuitstoot. In Overijssel betreft dat veel (met name) boerenbedrijven. Een deel daarvan heeft tijdens de PAS-periode een vergunning gekregen op basis van de toen geldende regels. Deze vergunningen blijken sinds 2019 niet meer geldig te zijn. Al drie jaar lang wordt er naar een oplossing gezocht voor deze PAS-melders. Het Rijk beloofde snel met een oplossing te komen, maar die kwam er niet en lijkt ook niet in zicht, ondanks de herhaalde toezeggingen van de nieuwe minister van Stikstof. Daarom is het tijd dat de provincies zelf in actie komt. De ChristenUnie heeft hiervoor samen met andere partijen een motie ingediend, die met grote steun is aangenomen. De provincie Overijssel gaat in beeld brengen wat zij zelf kan doen om zoveel mogelijk PAS-melders te legaliseren. Dat wil zeggen dat gezocht wordt naar mogelijkheden om deze bedrijven alsnog een geldige vergunning te geven. Daar is stikstofruimte voor nodig en die is er alleen als zeker is dat de stikstofdepositie in de natuurgebieden omlaag gaat. Het verduurzamen van (boeren)bedrijven is daarmee onvermijdelijk en in bepaalde gevallen zal stoppen nodig zijn.

Er lopen nog tientallen rechtszaken tegen de provincie Overijssel, waarbij natuur- en milieuorganisaties de provincie willen dwingen om te gaan handhaven op de bedrijven die nu geen geldige vergunning hebben. Al die procedures kosten veel menskracht en geld. Die capaciteit kunnen we beter besteden aan het legaliseren van de bedrijven van de PAS-melders. Maar dat zal de indieners van de handhavingsverzoeken niet doen stoppen. Daarom hebben we Gedeputeerde Staten ook gevraagd om met de indieners van de handhavingsverzoeken in gesprek te gaan om gerechtelijke procedures waarvan de uitkomst vooraf bekend is (namelijk dat de provincie moet handhaven) te voorkomen.

Een ander belangrijk punt is het perspectief voor de (boeren)bedrijven die doorgaan. Dat heeft alleen langetermijnperspectief als die bedrijven omvormen naar kringlooplandbouw, waarbij extensivering onontkoombaar is. Dat kunnen agrarische bedrijven in de huidige context niet zonder hulp vanuit de overheid. De ChristenUnie vindt dat daar meer op ingezet moet worden. Eerder al hebben we bijvoorbeeld een grondfonds bepleit, bestemd voor extensivering van de landbouw. Dit heeft resultaat gehad, er wordt gewerkt aan de invulling van een dergelijk fonds.