´Fnuikend voor het staatsbestel´, zo typeerde fractievoorzitter Jan Westert de voornemens uit het regeerakkoord voor de lagere overheden. ´De Haagse plannen zijn slecht voor de provincie Overijssel. Het regeerakkoord rept over een ´gesloten huishouding´, over opschaling tot onpersoonlijke en niet-historisch gewortelde landsdelen. Mijn fractie gelooft daar niet in. Het zet burgers op meer afstand. De plannen maken het beeld van een Overijssels bestuur, dat dicht bij burgers wil staan tot een farce.’

Hoe staat het college tegenover deze opvatting?, zo vroeg hij namens de ChristenUnie. ‘Wat mogen wij van GS verwachten aan acties in de richting van het rijk? Wat vindt het college van de gewenste omvang van gemeenten en de daarmee gepaard gaande samenvoegingsoperaties?’ Volgens Jan Westert kiest het regeerakkoord voor een te simpele top-down benadering en bestuurlijke blauwdrukken, die over vier jaar gewoon weer in de kast worden gezet? ‘Als het verleden de toekomst voorspelt, gaat het waarschijnlijk zoals met veel van dit soort operaties. De tijd van draagvlakloze operaties moeten we achter ons laten,’ vindt hij.

De benadering van het kabinet Rutte 2 staat op gespannen voet met de door GS goed ontwikkelde lijn voor modernisering van het Overijssels bestuur 20XX. In die lijn wordt benadrukt dat de overheid en grote burgers zich anders tot elkaar gaan verhouden in netwerken, meer dynamisch, meer maatvoering en minder langs de lijn van centraal georganiseerde collectieve arrangementen. Het regeerakkoord blijft teveel in het teken van het oude denken hangen. Dat blauwdruk denken is failliet.

Jan Westert vond dat hij zich bij deze constatering in goed gezelschap van de Raad van State verkeerde. In de rapportage ´Decentraal moet, tenzij het alleen centraal kan´ over de interbestuurlijke verhoudingen, stelt de raad dat de kwaliteit van het openbaar bestuur en de dienstverlening van de overheid het meest doeltreffend tot haar recht komt als deze relatief gemakkelijk door burgers kan worden beïnvloed en gecontroleerd. Machtsverhoudingen tussen overheden moeten niet leidend zijn, maar de belangen van de burger en wat de burger mag verwachten van een goed functionerende overheid. De ChristenUnie vindt die lijn wel terug bij GS in de nota Openbaar bestuur 20XX, maar onvoldoende in het regeerakkoord en de uitwerking daarvan voor de lagere overheden. Het komen tot een ´gesloten huishouding´ is naar mening van de ChristenUnie een tamelijk fundamentele aantasting van de lijn van decentraal wat decentraal kan. Westert vond het ook een principiële kwestie, omdat het niet gebaseerd is op een stevige staatsrechtelijke visie, maar vooral economisch gedreven. ‘Fnuikend voor een staatsbestel, dat is opgebouwd langs de lijn van autonome decentrale overheden. Het tast uiteindelijke de democratische legitimatie aan.’ De ChristenUnie nodigt het college uit daarover grondig met PS van gedachten te wisselen. Het college zal daar in 2013 op terugkomen.