Tussenbalans

Wie de tussenbalans als een mager processtuk wil duiden, moet dat doen. Dat is niet de lijn van de ChristenUnie. Wat minder focus op gedetailleerd monitoren van prestaties, maar wat meer de uitvoering zien en meemaken is van grotere betekenis. Recent hebben wij bij de Stadsbeweging en bij de conferentie ‘Krachtvoer’ goede voorbeelden. De kracht van de samenleving werd duidelijk zichtbaar. Daar geloven we in, meer dan in monitoren tot achter de politieke komma. We zijn vol vertrouwen om nieuwe thema’s te verkennen en daarover met PS en GS in gesprek te gaan. De wijze staatsman Herman Tjeenk Willink wees er onlangs op dat de politiek meer oog moet hebben voor de lange termijn. De ChristenUnie is het daarmee eens.

Opgaven als klimaat, energie, duurzaamheid, robotisering en digitalisering zijn langjarige ontwikkelingen met een grote maatschappelijke en economische impact. We zien de uitwerking van de doorgaande energietransitie na 2023 graag tegemoet. Deze opgaven kenmerken zich door langjarig beleid met sterke innovaties, kennis, nieuwe verdienmodellen en gedragsverandering, die alle kerntaken van de provincie raken. Dat vraagt veel van de inrichting en cultuurverandering van de organisatie. Meer denken vanuit geïntegreerde opgaven, minder van uit oude taakopvattingen over uitrollen van beleid. De Christenunie wil weten hoe GS daarmee aan de slag gaat? 

Nieuwe thema’s

De tussenbalans is bij uitstek de gelegenheid om ook zelf thema’s te agenderen. In de commissie heb ik al genoemd:  

(1) de krimp en vergrijzing die zich versneld doorzet in dorpen en kleinere steden met alle sociaal maatschappelijke effecten van dien.

(2) de wegvallende middenklasse en de breuken/tegenstellingen die daardoor in de samenleving ontstaan tussen hoog en laag, stad en platteland, jong en oud, oude en nieuwe burgers, goed en niet goed opgeleiden. De ChristenUnie vraagt GS deze thema’s nader te verkennen en integraal bijeen te brengen in een programma ‘Sociaal en duurzame contract’ dat als een rode draad door de kerntaken van de provincie wordt geweven. Wat vindt GS van deze duiding enrichting?

Maar er zijn meer opgaven: een inclusief Overijssel, gezondheid vraagt aandacht, veiligheid en weerbaarheid, de toekomst van het bestuur en de democratische legitimering is aan de orde?

Meer speciaal nog de transitie naar duurzame, elektrische mobiliteit. De Christenunie wil alle spoor geëlektrificeerd, te beginnen met de lijn Almelo-Mariënberg? De spoorvisie staat, maar het begint ook bij het aantrekkelijker maken van reizen per trein, meer stations en goede stationsomgevingen. Dat is ook van belang i.v.m. leefbaarheid  Wanneer en hoe GS?

De woningbouw is steeds meer een terrein, waar het niet alleen om aantallen gaat, maar vooral om kwaliteit en flexibiliteit. Er is een kwantitatieve visie nodig. Kan het college ons dienen een inventarisatie van de ontwikkelingen en trends rond de kwalitatieve woningmarkt in Overijssel ?

Transitieagenda Overijssel

Klimaat, energie, duurzaamheid en circulair zien wij als de maatschappelijke opgaven van de komende decennia. De ChristenUnie gaat er graag met u over in gesprek en ziet verkenning en verdere uitwerking graag tegemoet. We willen de maatschappelijke opgaven graag terug zien in een nieuwe ‘Transitieagenda voor Overijssel’, met partners als gemeenten, waterschappen, bedrijven en kennisinstituten, maar ook intern waar het gaat om de eigen  organisatie en manier van werken. Ziet GS perspectief in een nieuwe agenda voor Overijssel op basis van de verkenningen die u voorstaat?

Circulaire economie

Circulaire economie lichten we er uit. De uitdaging is: Maak van Overijssel tot de meest circulaire provincie?  Circulair is containerbegrip worden. Breng focus aan. Met onze kunststof en hoogwaardige materialen industrie is het logisch om dat tot speerpunt te maken, maar ook op het terrein van voedsel is er veel te doen.

De ChristenUnie vraagt ook meer aandacht voor bewustwording, kennis en economische innovatie. We moeten afscheid nemen van het van het oude lineaire denken.  Werken aan herontwerp is het devies!  

Hoe vergroten we de kennis van onderop om ‘circulaire verdienmodellen’ en andere vormen van eigenaarschap mogelijk te maken? Hoe betrekken wij de burger, de ondernemer, de vakman, de overheden en de eigen organisatie bij de circulaire opgave? Er zijn goede voorbeelden nodig voor zo’n aanpak. De ChristenUnie roept u daarom op om een gekwalificeerde prijs voor de meest circulaire onderneming  in te stellen. We hebben koplopers en boegbeelden nodig, die echt laten zien hoe het werkt? De ChristenUnie komt met een motie voor een prijs van de circulaire ondernemer van Overijssel.

De Christenunie wil in het kader van circulaire economie nagaan, of een deel van de innovatiemiddelen bestemd kan worden voor jonge ondernemers, die circulaire economie bevorderen?

Werken aan werk

Overijssel werkt zet in op meer banen. 20.000 nieuwe banen is een positief signaal. Nu we de crises achter ons hebben, bereiken ons signalen van krapte. De vraag naar werk verandert. Het is een kwalitatief vraagstuk. Hoe bestrijden we de mismatch? Hoe zorgen we er voor dat mensen mee kunnen in de ontwikkeling van robotisering en digitalisering, waar een hoger en ander vakmanschap wordt gevraagd met hoge technologische kennis/vaardigheden? De human capital agenda vraagt om actualisering? De ChristenUnie ziet graag dat GS in het najaar met voorstellen komt.  De ChristenUnie is voorstander van beroepsonderwijs dat meer regionaal wordt verankerd. Minder gericht ‘opbrengst en prestaties’ gemeten door OC&W, meer gericht op de bijdrage aan de economie van de regio? Dat thema moet in IPO-verband meer aandacht krijgen?

Bijscholing en training op de werkvloer verdient meer aandacht en leerwerk-trajecten voor mensen uit de bijstand, maar ook continue bijscholing (levenslang leren en bedrijfsscholen). Economie, arbeidsmarkt en onderwijs dienen flexibeler te worden ingericht. Dat lukt maar matig in het onderwijs. Door het denken over economie en arbeidsmarkt  meer te verbinden kan er meer, zoals het Steenwijkermodel laat zien.  Bij deze maatschappelijke opgave kan de provincie vanuit regionale economie een steviger rol te vervullen. We houden elkaar gevangen in een valse tegenstelling: de arbeidsmarkt is van de gemeenten, de economie van de provincie! Willen we bedrijven perspectief bieden op gekwalificeerde mensen en mensen op gekwalificeerde banen dienen we juist op dit snijvlak beter werk te leveren. Is het college van plan om deze handschoen op tepakken?  Collega Meulink heeft inmiddels gestroomlijnde gedachten hierover verwoord. Zijn motie dienen we graag mee in.

De ChristenUnie wil ook perspectief voor sociaal ondernemerschap, zodat mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en/of een beperking perspectief op werk hebben. Hoe staat het met de inzet op sociaal ondernemerschap? Bedrijven moeten aantallen mensen met een beperking opnemen. Dat is lastig voor individuele MKB-bedrijven. Zou een innovatieve oplossing niet kunnen zijn dat bedrijven juist sociaal ondernemerschap gaan vorm geven op een bedrijventerrein? Ik noem dat ‘sociaal parkmanagement’.  Ondernemingen kunnen zo hun taak om mensen met een beperking op te nemen gezamenlijk organiseren. De ChristenUnie vraagt is dit mee te nemen als aspect van sociaal ondernemerschap. In de loop van het jaar willen we daar op terugkomen met verdiscontering van de resultaten van een conferentie van eind september.

Veiligheid en ondermijning

Het vraagstuk van de veiligheid, ondermijning en de weerbare overheid heeft de ChristenUnie recent vragen doen stellen. In de commissie is het thema ook uitvoerig aan de orde geweest (mede door CDA collega Piksen). Samen met het CDA is op dat thema een motie voorbereid, die mede wordt ondersteund door de VVD. Ik dien deze motie nu in.

Bestuur en burgerbetrokkenheid

Er is veel aandacht voor eigentijds bestuur. De ChristenUnie werkt er van harte aan mee. Het is een zoektocht om binnen de bestaande bestuurlijke verhoudingen eigentijds te vernieuwen. Gelijktijdig vragen we aandacht voor een dieper probleem. Is eigentijds bestuur met participatie en coöperatie goed te verenigen met de rol van raden en staten en de functie van volksvertegenwoordiger vanuit een politiek stroming? Politici moeten kunnen duiden, opvattingen vorm kunnen geven en dat moet meer zijn dan monitoren, controleren en borgen. Het eerste is omvattend en vraagt veel, het laatste is noodzakelijk, maar zorgt in zekere zin ‘ook voor het zand in de raderen van eigentijds besturen met partners”. De rol van volksvertegenwoordiger vraagt om een grondige doordenking. Kan dit in breder verband van het IPO/VNG en het rijk niet diepgaander worden uitgewerkt?

Afronding

De Tussenbalans en de P-nota kunnen op onze steun rekenen. Er ligt een stevige klus op de tafel van GS en van onszelf. We wensen het college Gods zegen op hun werk toe.