Verschil tussen vader en zoon
Aanvankelijk leek het er veel op dat niet de PVV, maar D’66 met het voorstel voor het referendum zou komen. Dat was gelet op de geschiedenis ook niet zo’n gekke gedachte. In een column las ik dat de D’66 de vader van de PVV zou zijn. Ik dacht: “Dat kan niet waar zijn. Dan loop t zoonlief niet echt in de voetsporen van vader.” Maar na enig onderzoek bleken ze beiden referendumsporen in het DNA te hebben. Maar waar vader D’66 in de loop van de jaren is gegroeid in inzicht en wijsheid, is het puberbrein van zoonlief nog niet zover. Dus moest Overijssel ook aan het referendum, ook al blijkt het succes van het referendum geen succes te zijn. Bovendien krijgen de burgers er geen warmere gevoelens van. Als het referendum niet slaagt, ontstaat er zelfs meer cynisme. En dat is nu net wat we in onze samenleving met kracht met elkaar moeten bestrijden. Het gevaar bestaat dat we het grote goed van de democratie en een vrije samenleving opofferen aan cynisme, afkeer en onvrede. Dat is niet de politiek van de hoop die de ChristenUnie voorstaat. Wie niet verder komt dan het perspectief van de valse hoop, neemt de eigen rol van volksvertegenwoordiger niet serieus.   

Goed van de rechtsstaat
Het belang van de rechtsstaat is groter dan ‘directe democratie’ van ‘voor’ of ‘tegen’. Het belang van de rechtsstaat vereist een grote zorgvuldigheid. Directe democratie houdt wat ons betreft onvoldoende rekening met het grote goed van de rechtsstaat, waarbij ook de rechten van minderheden worden beschermd. Daarom kennen we ook een zorgvuldige scheiding der machten. Daarom is het goed dat de grondwet met de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid om te verenigen de rechten van de burgers tegenover de overheid beschermt. Steeds vaker vind ik dat we in woord en taalgebruik afbreuk doen aan dit fundament, waarop onze vrije samenleving vanuit de christelijke traditie is gebouwd. Het bestuur van de provincie, de gemeente of het land wordt getypeerd als ‘een in zichzelf gekeerde zichzelf verrijkende elite’.  Als er misstanden zijn, zal de ChristenUnie ze aan de kaak stellen, maar onze democratie en rechtsstaat altijd in dat daglicht stellen doet fundamenteel te kort aan de manier waarop we in ons land al decennialang werken aan een samenleving van vrede en recht.

Vrede en recht
Als onze vertegenwoordigende democratie zich uitlevert aan de stem van de directe democratie, zal dat hoe dan ook leiden tot andere machtsverhoudingen. De rechtsstaat wordt erdoor uitgehold. De samenhang van beleid wordt niet meer afgewogen. Het bestuur loopt vast in een kluwen van dilemma’s. En de burger is een mens die steeds cynischer zal worden. Hoe onbeholpen we misschien soms ook bezig zijn met het vormgeven aan het beleid in onze provincie, de ChristenUnie geeft verreweg de voorkeur aan ons vertegenwoordigend stelsel, aangevuld met nieuwe vormen van coöperatief en participatief bestuur. Valse hoop bieden, kost geen moeite. Hoop is hard werken om recht en vrede te bevorderen. Dat is wat mij betreft de lijn van de ChristenUnie! Steeds vaker besef ik dat we de PVV daarin niet aan onze zijde vinden.

Jan Westert