Als uitgangspunt voor deze gebiedsontwikkeling staat centraal de hoofddoelstelling: het realiseren van een sterke toename van de werkgelegenheid voor hoger- en lager opgeleiden in Twente. Echter dan wel zonder een Luchthaven volgens de ChristenUnie, omdat de noodzakelijke werkgelegenheidseffecten dan ook realiseerbaar zijn met aanzienlijk minder financiële risico’s en bovendien positieve effecten opleveren zoals: een impulsvoor maatschappelijk verantwoord ondernemen en een versnelde reductie van de schadelijke CO2 uitstoot, terwijl de leefbaarheid van de omgeving niet in gevaar komt.

De volgende punten komen aan de orde:

1. Ontwikkeling van natuur, recreatie, wonen, werken en cultuur.

2. Economische ontwikkelingen.

3. Onzekerheden over de exploitatie mogelijkheden van de Luchthaven.

4. Wat is er fout gegaan in het proces.

5. Vliegen is geen doel, maar een middel.

6. Een alternatief, dat voldoet aan de hoofddoelstelling en nog méér goede vruchten oplevert.

1. Ontwikkeling van natuur, recreatie, wonen, werken en cultuur

De ChristenUnie kan zich goed vinden in de ontwikkeling van de Ecologische HoofdStructuur (EHS), de daarbij behorende robuuste verbindingszones en de beekverbeteringen in het gebied. De EHS wordt gecombineerd met extensieve vormen van recreatie. Het gebied is vrij toegankelijk voor bewoners en andere bezoekers en is daarmee niet alleen een impuls voor een kleinschalige vrijetijdseconomie, maar draagt ook bij aan het sociaal flankerend beleid. De brede waaier aan woon- werk- en mixmilieus, de hoge natuurkwaliteit en het versterken van de aanwezige culturele kwaliteiten, de ChristenUnie kan zich er goed in vinden.

2. Economische ontwikkelingen

De economische ontwikkelingen moeten vooral gerealiseerd worden in de innovatiedriehoek Hart van Zuid, Kennispark en de Luchthaven Twente. En de realisatie van de laatste, ja daar zijn we tegen en daarvoor hebben we een goed alternatief gevonden. De kern van de aanpak van de innovatiedriehoek is: om maximale synergie voordelen tussen de projecten te realiseren, naast het in eigen tempo ontwikkelen van afzonderlijk projecten. Het realiseren van een aantrekkelijk, internationaal georiënteerd vestigingsklimaat voor de innovatieve maakindustrie staat daarbij centraal. Dit laatste zien wij als een belangrijke subdoelstelling, die bijdraagt aan de hoofddoelstelling.

3. Onzekerheden exploitatiemogelijkheden

Om een Luchthaven te realiseren moet er sprake zijn van een rendabele exploitatie. VTM meent dat dit uit de analyses opgemaakt kan worden. Al vanaf de start zijn deze gunstige verwachtingen in de pers al vrij snel door meerdere wetenschappers ernstig in twijfel getrokken. De Vereniging Omwonenden Luchthaven Twente heeft onlangs aan SEO Economisch Onderzoek te Amsterdam gevraagd een second opinion uit te voeren over het realiteitsgehalte van het onderzoek van VTM. Van belang is te weten dat SEO Economisch Onderzoek o.a. rekening heeft gehouden met het volgende feit:

·Een bepaald deel van de vliegreizen, die gericht zijn op intercontinentale bestemmingen, zal door de Luchthaven Twente niet bediend kunnen worden, ook in 2030 niet, vanwege te weinig mogelijke vliegbewegingen per dag naar de diverse bestemmingen. Daarmee verliest Luchthaven Twente ongeveer 80% van het aantal potentiële klanten uit de regio Twente en directe omgeving en omdat de Luchthaven niet de gewenste bestemming bedient, zullen deze potentiële klanten alsnog moeten uitwijken naar bijv. Schiphol of FMO die dit wel doen, waardoor deze Luchthavens beter aan de doelstelling van de innovatiedriehoek, een aantrekkelijk internationaal georiënteerd vestigingsklimaat voldoen dan de Luchthaven Twente zelf.

Samenvattend is de conclusie van het SEO Economisch Onderzoek dan ook: De onzekerheden voor de luchthaven Twente zijn groot, nog groter dan voor de grotere luchthavens, zoals Schiphol. Met name is relevant hoe de indicators van de Provincie Overijssel zich verhouden tot de door ons realistisch geachte bovengrenzen:

· 0,3 miljoen passagiers in 2030 realistisch haalbaar,

· 0,5 miljoen passagiers in 2030 maximaal haalbaar.

Voor de ChristenUnie betekent dit dat de mogelijke kans van een rendabele exploitatie, ook voor LowCostCarriers van de luchthaven erg klein is. Voor de ChristenUnie komt daarmee de hoofddoelstelling, veel werkgelegenheid voor hoger- en lager opgeleiden in Twente, ernstig in gevaar.

Verder wil ik ook nog wijzen op een studie van het Institute for Behavioral Research (IBR), die 6 deskundigen gevraagd hebben een bijdrage te leveren aan een academische reflectie om daarmee bij te dragen aan het formuleren van een weloverwogen standpunt ten aanzien van de nieuwe ruimtelijke invulling van de voormalige Vliegbasis Twenthe. Resultaat: de berekeningen van VTM worden sterk aangevochten en de haalbaarheid voor de Luchthaven wordt sterk betwijfeld, conform de uitslag van SEO Economisch Onderzoek.

4. Het proces: wat ging er mis?

In het al eerder genoemde rapport van IBR van de Universiteit van Twente komt één van de onderzoekers tot de volgende conclusie: Kenmerkend voor het proces in Enschede is dat de standpunten van de diverse partijen, ondanks de vele discussies, niet wezenlijk zijn veranderd. “De pro- en contrakampen waren al vanaf de start bekend. De tegenstanders van het behoud van het vliegveld hebben weliswaar een goed doordacht alternatief ontwikkeld, maar hun standpunt is niet veranderd. Dit geldt eveneens voor het standpunt van de voorstanders. Sterker nog de vele publicaties hebben de stakeholders eerder uit elkaar gedreven dan dichter tot elkaar gebracht. VTM wordt door tegenstanders als niet objectief gezien”.

Ondanks de vele gedegen onderzoeken overtuigen de tegenstanders de voorstanders van de Luchthaven niet. Eén van de deskundige medewerkers van de academische reflectie legt uit waarom: `De case van het vliegveld Twente toont duidelijk aan dat hier sprake is van een onderhandelingsproces tussen actoren met verschillende belangen”. Doorgaan met argumenteren helpt dan niet meer, je moet dan omschakelen naar een onderhandelingsproces om toch nog enig resultaat te kunnen boeken. Dat kan op verschillende manieren, wij kiezen er één die nu het meest voor de hand ligt.

5. Vliegen geen doel, maar middel

Soms helpt het om helder te formuleren wat meer en minder belangrijk voor je is. Dan zoek je de marges op waarop je toch nog iets binnen kunt binnenhalen. Vorige week woensdag zei gedeputeerde Rietkerk te willen streven naar een zo duurzaam mogelijk vliegveld dat voldoet aan de eisen van cradle to cradle, als dat uitvoerbaar is. Kennelijk om daarmee voorstanders van cradle to cradle methodiek mee te krijgen ten gunste van een vliegveld. Het is bekend dat de ChristenUnie cradle to cradle omarmd. Wij vinden het prijzenswaardig om duurzame ontwikkeling in de praktijk te brengen. Bij een cradle to cradle vliegveld is helaas wel een kritische kanttekening te maken: De start- en landingsbaan van Luchthaven Twente is qua ligging zo nauw ingeklemd tussen de stedelijk centra van Enschede, Hengelo en Oldenzaal, dat juist vanwege deze ligging het altijd wel een strijd zal blijven wat de hoogste prioriteit heeft: economische groei voor de Luchthaven, indien er toch een Luchthaven zou komen, of de leefbaarheid voor de omwonenden. Het al of niet voldoen aan cradle to cradle van het vliegveld zelf is daarom dan ook geen geruststellende gedachte voor de omwonenden, waardoor dit plan voor hen en ook voor de ChristenUnie geen toegevoegde waarde heeft om ons eerder ingenomen standpunt te herzien. Het zijn de vliegtuigen zelf die de hinder veroorzaken en dat proces is niet of nauwelijks bij te sturen. En dan is het beter een dergelijke situatie te voorkomen. Wij hebben dáárom tegen de tegen de motie van de coalitie gestemd

Maar de coalitie heef wél meer mogelijkheden geschapen om de werkgelegenheid in Twente te vergroten. De uitspraak in de motie van de coalitie: “Vliegen is geen doel, doch slechts een middel” relativeert terecht de keuze van het middel en maakt ruimte voor een keuze anders dan een Luchthaven, als daarbij voldaan wordt aan de hoofddoelstelling van de gebiedsontwikkeling: een sterke toename van de werkgelegenheid in Twente voor hoger- en lager opgeleiden.

6. Alternatief met nog meer goede vruchten

En dáár wil ik het nu over hebben. Maandag 7 juni j.l. heeft een conferentie van de Nieuwe Hanze Interregio in Oldenburg (Duitsland) plaats gevonden. De stichting Energy Valley verwacht in de periode tot 2015 een groei van meer dan 10.000 arbeidsplaatsen voor de hernieuwbare energiesector in Noord-Nederland. (betreft de provincies Groningen, Fryslan, Drenthe en Overijssel). Voor Noordwest-Duitsland (bestaande uit de deelstaten Niedersachsen en Bremen) liggen de prognoses in vergelijkbare orde van grootte. Veel deskundigen zien een enorm tekort aan veel nieuwe medewerkers die veelal ook nieuwe kwalificaties moeten hebben, van MBO / HBO tot en met het WO-niveau. Om dit tekort aan gekwalificeerde vakmensen een serieuze bedreiging is voor de verdere ontwikkeling van de branche en daarmee van de regionale economie wil men dit probleem gezamenlijk oppakken.

De wereldwijde markt van energie-efficiency groeit met 5% per jaar. De wereldwijde hernieuwbare energiemarkt groeit met 15% per jaar. De wereldwijde markt voor schone technologie groeit enorm hard. Tussen 2000 en 2008 groeide windenergie wereldwijd met gemiddeld 24%, biodiesel met 31% en zonnestroom met 53%. Cijfers waarmee tegelijkertijd ook uitstekende maatschappelijke doelen te realiseren zijn, zoals een stevige reductie van Co2 en een sterke stimulans voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het is een mooie taak voor de overheid om onderwijs en bedrijfsleven aan elkaar te koppelen en te faciliteren, waar dat nodig is. Overijssel maakt al deel uit van De Nieuwe Hanze Interregio, dus we kunnen zo aansluiten.

Cradle to cradle is een concept dat economisch en ecologisch effectief en toepasbaar is voor vrijwel alle sectoren, waardoor de markt effectief voorzien kan worden van een breed scala van producten en goederen die met schone energie geproduceerd toch goed op de markt gezet kunnen worden. Om die reden meen ik dat de werkgelegenheidsmogelijkheden voor de economische driehoek in deze nieuwe setting meer oplevert tegen een aanzienlijk lager risico, alleen al vanwege de diversiteit van de te ontwikkelen producten en goederen waar veel vraag naar is, zoals blijkt uit de sterke economische groeicijfers.

Meedoen aan het project Energy Valley van de Nieuwe Hanze Interregio betekent dat in de economische driehoek de Luchthaven Twente wordt vervangen wordt door een top duurzame ontwikkeling in de hernieuwbare energiesector, die zoveel mogelijk voldoet aan de eisen van cradle to cradle en een goede concurrentiepositie in de markt realiseert en daarmee veel werkgelegenheid oplevert in Twente voor hoger- en lager opgeleiden. De ChristenUnie komt met een amendement om bovengenoemde ontwikkeling nader te laten uitwerken.

Het verbeteren van de infrastructuur van Enschede met FMO is ook van belang voor het bedrijfsleven, omdat FMO ook goed kan voldoen aan de doelstelling van de economische innovatiedriehoek: een aantrekkelijk, internationaal georiënteerd vestigingsklimaat. De ChristenUnie zal een motie indienen om met FMO te onderhandelen over een verbeterde infrastructuur tussen Enschede en FMO.

Tjeerd Oostra, 16-06-2010

Gekoppelde documenten

	Titel	Bestandsgrootte	MIME-type
	Amendement en motie Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente juni 2010	66,0 kB	application/msword